Spandex lif ve Spandex Karışımlı Kumaş Özellikleri

Spandex lifi 1958 yılında Du Pont firması tarafından bulunmuş ve lycra® ticari ismiyle piyasaya sürülmüştür.

A.B.D’de 1959 yılından beri kullanılmakta olan spandex lifi günlük giysiler, spor kıyafetleri, moda giysiler ve esnekliğin önemli olduğu birçok üründe, örneğin iç çamaşırları, sağlık gereçleri, çoraplar ve cerrahi sargılarda çok geniş kullanım alanı bulmuştur. Bunların üretiminde spandex tek başına değil, bir başka elyaf ile birlikte kullanılmaktadır. Spandex lifinin en temel özelliği, elastik bir lif olup serbest uzunluğunun altı katına kadar uzayabilmesi ve kuvvet kaldırıldığında orijinal uzunluğuna dönebilmesidir. 

Spandex bir poliüretan lifidir, yapısındaki karakteristik grup üretan grubudur. Bu sınıf polimerler genellikle elastomer liflerin üretiminde kullanılırlar. Filament üretimi lineer yapıdaki poliüretanın yaş ve kuru eğirme yöntemleri ile uygun çözücülerde çözünmesi ile gerçekleşmektedir[İÇ1] .

Bileşiminde en az %85 oranında elastomer yapıda polimer bulunan liflere spandex adı verilmektedir.

Spandex liflerinin değişik türleri vardır. Günümüzde polieter ve polyester olmak üzere iki farklı yapıda elastomerik polimer elde edilmektedir.

Polieter tipi likra ticari adıyla bilinmektedir. Bu liflerin yapısındaki eter grupları bazlara karşı dayanıklılık sağlamaktadır.

 

Polyester tipi daha karmaşık yapıda olup vyrene® ticari adıyla bilinmektedir. Bazlardan kolaylıkla etkilenmektedir.

Bir elastomerik polimer çok sayıda çapraz bağlarla birbirine bağlanmış bir sistemdir. Bu polimerden filament oluşturulduğunda yumuşak bölgeler birbiri üzerine katlanıp rastgele dizildiklerinden daha çok amorf yapıdadır. Sert bölgeler hidrojen (H) bağları oluşturmalarından dolayı sıralanmaya meyillidir. Polimere kuvvet uygulanıp gerildiğinde yumuşak bölgeler katlanmamış hale dönüşür. Sert bölgeler de kendi aralarında sıralanarak kristalin bölgeyi oluşturur. Kuvvet kalktığında polimer eski biçimini alır. Bu liflerde elastomerik özellikler polimerler arasında oldukça az miktarda çapraz bağların bulunmasından kaynaklanmaktadır. Polimer serbest bırakıldığında yumuşak bölgelerde yeniden katlanmalar olur.

Spandex lifinin özellikleri

 

Daha çok likra ticari ismiyle bilinen spandex liflerinin enine kesit görünüşü daireseldir, boyuna görünüşü oldukça düzgündür. İnceliği 7 denye ile 2500 denye arasında yer alır.

 

Mukavemet ve uzama: Elastomer olmayan liflere kıyasla spandex zayıf bir liftir. Kopma mukavemeti 0,7 g/denye civarındadır. En önemli özelliği yüksek miktarda uzama oranı ve mükemmel şekilde eski halini alma özelliğidir. Kopmadan %500 – 600 oranında uzayabilir.

Emicilik: Spandex liflerinin nem çekme özellikleri çok düşük olup (%1’in altında) hidrofob karakterdedir, buna rağmen su lif içine nüfuz edebilmektedir.

 

Kimyasal özellikler: Isı ve ışıktan etkilenmez. 340ºF civarında yapışkan hale gelir ve 450ºF civarında erir. Özellikle UV ışığa karşı dayanıklıdır. Termoplastik yapıdadır. Hidrofobik yapısı nedeniyle soğukta seyreltik asitlere ve zayıf bazlara karşı dayanıklıdır. Boyanması zor bir liftir.

 

Kullanım ve bakım: Spandex karışımlı kumaşlar sağlam, konforlu ve aşınma dayanımı yüksek kumaşlardır.

Ter ve deterjan etkisiyle bozunmaya karşı, güneş ışığına ve kimyasallara karşı dayanıklıdır.

Spandex lifleri diğer lifler ile birlikte kullanıldığı için bakım sırasında sadece spandex lifinin özellikleri değil, diğer lifin bakım özellikleri de dikkate alınmalıdır.

 

Yıkama sırasında klorlu ağartıcılarla bozunduğundan klorlu ağartıcı kullanılmamalıdır. Kurutucu sıcaklıkları orta seviyede seçilmelidir.

Spandex karışımlı ürünler yüksek sıcaklıkta ütülenmemelidir.

Ütü sıcaklığının 300ºF’yi geçmemesi ve sentetik ayarında olması önerilmektedir.

 

 

 

 

 

 

 

Spandex lifinin kullanım alanları

 

Spandex lifi oldukça pahalı bir liftir, çoğunlukla diğer lifler ile karışım halinde kullanılmaktadır. Naylon ve polyester lifleri ile karışımları yaygındır. Dokuma ve örme kumaşlarda diğer ipliklerle kombine edilmektedir. Bu kombinasyon ( birleşim ) kumaşa esnekliğin yanı sıra dayanıklılık kazandırmaktadır. Spandex iplikler esnekliğin talep edildiği her tip giyside, triko ve yuvarlak örme iç çamaşırlarında, kemerlerde, yüzme, kayak, golf ve tenis gibi alanlarda sportif giysilerde tercih edilmektedir. Dantel ve dekoratif giysilerde de kullanım alanına sahiptir.

 

Kumaş Türleri ve Özellikleri Nelerdir?

Kumaş Nedir ?

İpliklerin bir araya getirilerek oluşturdukları yapıya kumaş denir. Birbirlerine dik ve paralel konumda bulunan ipliklerin birbirlerinin altıdan, üstünden geçirilmesi ile kumaş oluşturulmaktadır.Kumaşların özellikleri hangi üründe hangi çeşit kumaş kullandığınıza göre farklılık göstermektedir.Doğal kumaşlar diğer kumaşlara göre sağlık açısından daha iyi özelliklere sahip olmaktadır.Kumaş Türleri ve Özellikleri Nelerdir? Detayları yazımızda paylaşıyoruz.

Kumaş Özellikleri

Kumaşların özellikleri ürünler için oldukça önem taşımaktadır .

• Geçirgenlik (hava, buruşma,dikiş,su,nem) Özellikleri
• Dikim özellikleri
• Boy ve en özellikleri

Kumaş özelliklerini belirlemek için dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar yer almaktadır . Kumaşın meydana getirdiği hammaddesi , boyutları , renkleri bükümleri vb olarak yer almaktadır

Gabardin Kumaş Nedir ?

Gabardin kumaş pamuklu yada ince yünlü kumaşların sıkça dokunmasından elde edilmektedir. Gabardin kumaşlar oldukça sağlam ve dayanıklı olmaktadır . Diğer kumaşlara göre suya dayanıklı olması dikkat çeken özelliklerinden birisi olmaktadır. Gabardin kumaş çoğu üründe kullanılmaktadır.

Pamuk Kumaş Nedir ?

Pamuk kumaş ürünlerde popüler olarak kullanılan kumaş türlerinden biridir . Pamuk, pamuk bitkisinin tohumlarını saran uzun lifli tüylerin bükülmesi ile meydana getirilen doğal bir madde olmaktadır. Boy ve kalınlık olarak değişiklik göstermektedirler.  Pamuklu kumaşlar genel olarak sıcak iklimlerde serin  tutması için kullanılmaktadır. Bakımı kolay olmakla birlikte pamuk kumaşlar genelde kırışma yapmaz ve sentetik iplik karışımlardır.

Pamuklu Kumaş Özellikleri

• Statik elektrik oluşturmamaktadır
• Kolayca temizlenmektedir.
• Giyimi oldukça rahat olmaktadır.
• Boyaları oldukça iyi tutmaktadır.
• Sıcak suda yıkanmaya elverişli olmaktadır.

Viskon Kumaş Nedir ?

Viskon kumaş kayın ağacından üretilmektedir. Viskonun üretimi  sırasında selülozun yapısında hiçbir değişiklik olmamaktadır . Pamuk kumaş ile benzerlik gösterme sebebi filament şeklinde sert hale geldiğinde tekrar selüloz olarak kalmasıdır.

Viskon Kumaşın Genel Özellikleri

Viskon kumaşın nem alma özelliği pamuk kumaşa göre biraz daha fazladır. Bu özelliğinden dolayı viskon kumaş baskıya ve boyanmaya oldukça elverişli olmaktadır.  Viskon kumaşların boyanmasında renkler canlı ve parlak gözükmektedir. Zarif giyimi rahat , ve ten ile uyumlu olduğundan oldukça tercih edilen bir kumaş türü olmaktadır.

Viskon kumaşlar çok fazla sıcak olmayan suda genel olarak elde yıkanması önerilmektedir.

 

Polyester Kumaş Nedir ?

Polyester kumaş  günümüz modasında tercih edilen bir kumaş türü olmaktadır. Doğal bir kumaş olmamaktadır . Doğal olmamasına rağmen olumlu özelliklerinden dolayı sıkça kullanılan bir kumaş türü olmaktadır.

Polyester Kumaş Özellikleri

• Polyester kumaş parlak, sağlam, kaygan ve hafif bir kumaştır.
• Ütü gerektirmez, kırışma yapmaz.
• İpeksi bir dokunuşa sahiptir.
• Yıkama ile rengi solmaz
• Zararlı böceklerden etkilenmez.
• Yapısı leke tutmamaya elverişlidir.

 

Abiye Temizliği için Abiye Temizliği Nasıl Yapılır ? yazımızı inceleyebilirsiniz.

Şifon Kumaş Nedir ?

Şifon kumaş diğer kumaşlara göre  ince bir yapıya sahip olmaktadır. Şifon kumaş ince bir kumaş yapısına sahip olduğu için kullanım alanları oldukça fazladır. Abiye yapımında şifonların kullanımı oldukça fazla yer almaktadır. Yaz aylarında tercih edilen bir kumaş türüdür.

Şifon Kumaş Özellikleri

• İnce ve şeffaf bir yapıya sahiptir.
• Zarif ve hafif bir görünüme sahiptir.
• Genellikle hafif ve burkulma etkisine sahip olduğu için el işlerinde de kullanılmaktadır.

 

 Keten Kumaş Nedir ?

Keten doğal bir elyaf olmaktadır . Keten kumaş oldukça dayanıklı ve esnek olduğu için döşemelerde de kullanılmaktadır. Keten tüylenmeyen bir kumaş yapısına sahip olmaktadır. Yapısı ısıya dayanıklıdır. Havadar ve rahat olduğu için yatak örtülerinde de kullanılmaktadır . Keten Kumaştan yapılan pantolon, elbise gibi ürünler genellikle yaz aylarında tercih edilmelidir.

   Keten Kumaş Özellikleri

• Uzun ömürlü bir kumaştır .
• Yumuşak bir yapıya sahiptir.
• Tüylenmeyen bir yapıya sahiptir.

  Dokuma Kumaş Nedir  ?

Dokuma kumaş iki grup ipliğin örgü adı verilen sistem ile dik açı ile bağlanması ile oluşmaktadır. Tekstilin en önemli kollarından biri olan dokuma kumaşlar iki iplik sistemine dayanmaktadır .

  Dokuma Kumaş Özellikleri

• Her iklim koşuluna göre kumaş üretilebilmektedir.
• Stabildir, esnemeleri örmeye göre yok denecek kadar azdır.
• İplikler arasındaki mesafeleri az olduğu için sağlam bir yapıya sahip olmaktadır.
• Dokuma kumaşlar örgü yüzeyli kumaşlara göre daha az nem çekmektedir.